Η μετάβαση στην ενηλικίωση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί πρωτίστως την υποστηρικτική παρουσία της οικογένειας. Για τις νέες και τους νέους με σοβαρές νοητικές και συνοδές κινητικές αναπηρίες, η μετάβαση και η διαβίωση ως «ενήλικες» που εξελίσσονται στον βαθμό που μπορούν δεν μπορεί να γίνει στο φυσικό τους σπίτι, γιατί απαιτεί τέτοιου είδους υποστήριξη που επιβάλλει την παρουσία ειδικών και την τήρηση συγκεκριμένου προγράμματος.
Τουλάχιστον 500 ενηλίκοι με αναπηρία μένουν σε 170 Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, που λειτουργούν στην Ελλάδα, με τις περισσότερες να έχουν δημιουργηθεί με την πρωτοβουλία των γονιών τους, καθώς η Πολιτεία δεν διαθέτει τέτοιου είδους δομές ούτε για άτομα με νοητικές και σωματικές αναπηρίες ούτε για ασθενείς με χρόνια νοσήματα τελικού σταδίου.
Όπως εξηγεί στην «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» η Κυριακή Ιωάννου, πρόεδρος του Γονεϊκού Συλλόγου το «Πέταγμα» (που φιλοξενεί 12 ενηλίκους με νοητική αναπηρία σε τρεις Στέγες στο λεκανοπέδιο Αττικής), οι δομές αυτές πρέπει να είναι ολιγομελείς για να αναπαριστούν το φυσικό περιβάλλον της οικογένειας, υποστηρίζοντας τους φιλοξενούμενους και ταυτόχρονα δίνοντας ανάσα στις οικογένειές τους που δύσκολα θα επωμίζονταν τέτοιο φορτίο διά βίου.
Αγωνία
«Η αγωνία όλων των γονιών είναι τι θα απογίνουν τα παιδιά μας όταν εμείς πλέον δεν θα ζούμε. Γι’ αυτό ξεκινήσαμε να δημιουργούμε τις Στέγες. Εκεί, με τη βοήθεια των ειδικών και του προγράμματος, τα άτομα με νοητική αναπηρία εκπαιδεύονται να βοηθούν στις δουλειές του σπιτιού, μαγειρεύουν, βγαίνουν στη γειτονιά για ψώνια και με τη βοήθεια της τοπικής κοινωνίας εντάσσονται στο κοινωνικό σύνολο. Βασικός μας στόχος είναι τα παιδιά μας να κάνουν τις δραστηριότητες που απολαμβάνουν. Για παράδειγμα, στον κινηματογράφο πηγαίνουν τα παιδιά που τους αρέσει το σινεμά. Όχι όλα, καθώς τίποτα δεν είναι υποχρεωτικό».
Ο Σύλλογος Γονέων Ατόμων με νοητική αναπηρία το «Πέταγμα» ιδρύθηκε το 2002 με την πρωτοβουλία της Κυριακής Ιωάννου, μητέρας, μαζί με τρεις ακόμη οικογένειες, και της ψυχολόγου Πέννυς Παπανικολοπούλου λειτουργεί τρεις Στέγες με εξατομικευμένα προγράμματα υποστήριξης των φιλοξενούμενων, οι οποίοι δρουν, ζουν και αναπτύσσονται ως αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας. Στα Βριλήσσια (στην οδό Τροίας) στεγάζονται δύο Στέγες που φιλοξενούν από τέσσερα άτομα η καθεμία και στην Αγία Παρασκευή (στην οδό Αιγαίου Πελάγους) λειτουργεί μία τρίτη Στέγη, όπου διαμένουν επίσης τέσσερα άτομα.
Μαρτυρίες
Το νεότερο άτομο που φιλοξενείται στις στέγες είναι 25 ετών και το μεγαλύτερο 55 ετών. «Τα παιδιά μας στο ‘‘Πέταγμα’’ εξελίσσονται και ωριμάζουν. Μαθαίνουν να συνεισφέρουν στα μικρά καθημερινά ζητήματα της διαβίωσης», διευκρινίζει η Κυριακή Ιωάννου. Συγκινητικά είναι τα λόγια με τα οποία περιγράφουν οι ίδιοι οι ωφελούμενοι τη διαβίωσή τους στο νέο τους σπιτικό, που δεν τους στερεί την επαφή από τη φυσική τους οικογένεια. Στο λεύκωμα της Στέγης, η Σταυρούλα γράφει: «Πριν έρθω στο ‘‘Πέταγμα’’ περνούσα την πιο πολλή ώρα μόνη. Έβλεπα τηλεόραση από το πρωί ως το βράδυ για να περάσει η ώρα. Τώρα νιώθω πιο ζωντανή, κάνω πολλά πράγματα, δουλειές στο σπίτι, μαγείρεμα, ψώνια στη γειτονιά και πολλές εξόδους. Πιο ωραία πέρασα στις διακοπές, όλη μέρα θάλασσα και βόλτες. Είμαι χαρούμενη εδώ και θέλω να το λέω σε όλους».
Ο Θανάσης προσθέτει: «Μου αρέσει που έχω το δικό μου σπίτι στο ‘‘Πέταγμα’’ και που πηγαίνω και στη Λαμία να δω τους δικούς μου. Μου αρέσει η δραματοθεραπεία, το κολυμβητήριο και το κέντρο δημιουργικής απασχόλησης». Στη Μαρία, πάλι αρέσουν τα πάρτι, να χορεύει, να μιλά με φίλους και να πηγαίνει για καφέ. Η Έρρικα βρίσκει συνταγές μαγειρικής σε περιοδικά και φτιάχνει φαγητά και γλυκά για όλους τους φιλοξενούμενους. Και ο Λεωνίδας υπογραμμίζει: «Το ‘‘Πέταγμα’’ είναι ένα ωραίο σπίτι και περνάω καλά με τους φίλους μου. Πιο πολύ μου αρέσει να βγαίνω για φαγητό και να πηγαίνω σινεμά. Δεν θέλω να φύγουν οι γονείς μου από τη ζωή. Όταν θα συμβεί, θα πάθω σοκ, αλλά εδώ προετοιμάζομαι και με βοηθά που έχω όλους εσάς».
Ένταξη
Για την ένταξη ενός ατόμου στις Στέγες που λειτουργεί το «Πέταγμα» η διαδικασία περιλαμβάνει: Αίτηση στον φορέα, αξιολόγηση του ατόμου και της οικογένειας από τη διεπιστημονική ομάδα και προετοιμασία για την ένταξη, η οποία περιλαμβάνει και την οικογένεια και το άτομο με νοητική αναπηρία. Η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και συχνά οι νέοι προς ένταξη στις στέγες παρουσιάζουν συνοδές αναπηρίες, όπως αυτιστικά στοιχεία, κάποιο σύνδρομο ή κινητικά προβλήματα.
Μερικά άτομα χρειάζονται ειδικό σχεδιασμό για την ένταξή τους, κάποια άλλα μετά την αξιολόγηση εντάσσονται σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, ανάλογα με τις ανάγκες του καθενός. Οι δραστηριότητες έχουν επιλεχθεί ώστε να χαρακτηρίζονται από εξωστρέφεια, ενθάρρυνση για αυτονομία, κατάκτηση ή και διατήρηση υπαρχουσών βασικών δεξιοτήτων αυτοεξυπηρέτησης και ατομικής υγιεινής και διατήρηση της καλής διάθεσης και ψυχολογικής κατάστασης, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή των ατόμων με νοητική αναπηρία στην κοινότητα ως ισότιμοι πολίτες.
Δραστηριότητες
Οι νέοι που φιλοξενούνται στις δομές που διαθέτει το «Πέταγμα» συμμετέχουν σε πρωινό Κέντρο Ημέρας, στο Μουσικοκινητικό Εργαστήρι του Δήμου Αγίας Παρασκευής, κάνουν ατομικά ψώνια στη γειτονιά, ασχολούνται με την κηπουρική, μαθαίνουν προγράμματα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, συμμετέχουν στο πρόγραμμα του Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη «Θεραπεία διά των τεχνών», διά ζώσης ή και οn line, κάνουν συνεδρίες σαν ομάδα αυτοσυνηγορίας με την ψυχολόγο του Συλλόγου, παίρνουν μέρος σε εκδρομές και όπως όλοι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας κάνουν διακοπές απολαμβάνουν τα μπάνια τους στη θάλασσα και φροντίζουν καθημερινά τον χώρο όπου ζουν.
Πριν μας «χτυπήσει» η COVID πανδημία, οι φιλοξενούμενοι στις στέγες έκαναν και θεραπευτική ιππασία και κολύμβηση σε κολυμβητήριο κι όλοι ελπίζουν να επανέλθουν γρήγορα σε μια κανονικότητα και να ξαναρχίσουν. Οι φιλοξενούμενοι στις τρεις Στέγες συμμετέχουν σε ομαδικό ή ατομικό πρόγραμμα, το οποίο υποστηρίζεται από εξειδικευμένο προσωπικό ώστε να αξιοποιηθούν στο μέγιστο οι ικανότητές τους και να έχουν μια υγιή και ισορροπημένη ζωή.
Στο μεταξύ, οι ανάγκες στήριξης των νέων με νοητική αναπηρία δεν μικραίνουν, αντίθετα μεγαλώνουν. Γι’ αυτό πρόσφατα αγοράστηκε από τον Σύλλογο ένα ακίνητο, το οποίο θα διαμορφωθεί ανάλογα και θα αδειοδοτηθεί για να λειτουργήσει εκεί μια νέα, 4η Στέγη, προκειμένου το «Πέταγμα» να ανταποκριθεί στα αιτήματα που δέχεται.
Πηγή: www.ereportaz.gr